NGÀY MÔI TRƯỜNG THẾ GIỚI 2024

Ngày Môi trường thế giới 5/6/2024 được Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) phát động với chủ đề “Phục hồi đất, chống hạn hán và sa mạc hóa _Land restoration, desertification and drought resilience” nhằm kêu gọi các quốc gia cùng chung tay bảo vệ môi trường sống của chính mình. Năm nay, Vương quốc Ả Rập Xê Út sẽ là quốc gia chủ trì tổ chức, đánh dấu kỷ niệm 30 năm Công ước Liên hợp quốc về chống sa mạc hóa.

Với chủ đề này, Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) kêu gọi các quốc gia trên toàn cầu cùng chung tay hướng tới những mục tiêu phục hồi đất đai, chống sa mạc hóa, tăng khả năng chống chịu hạn hán, làm chậm quá trình biến đổi khí hậu, bảo vệ tự nhiên, tăng cường sinh kế và an ninh lương thực cho hàng tỷ người trên toàn thế giới.

Tại sao Phục hồi Đất được chọn làm chủ đề cho Ngày Môi trường Thế giới năm 2024?

Theo Công ước Liên hợp quốc về chống sa mạc hóa, có tới 40% đất đai trên hành tinh bị suy thoái, ảnh hưởng trực tiếp đến một nửa dân số thế giới và đe dọa khoảng một nửa GDP toàn cầu (44 nghìn tỷ USD). Số lượng các đợt và thời gian hạn hán đã tăng 29% kể từ năm 2000 – nếu không có hành động khẩn cấp, hạn hán có thể ảnh hưởng đến hơn 3/4 dân số thế giới vào năm 2050.

Phục hồi đất là trụ cột chính trong Thập kỷ về Phục hồi Hệ sinh thái của Liên hợp quốc giai đoạn 2021-2030, một lời kêu gọi để bảo vệ và phục hồi các hệ sinh thái trên toàn thế giới, điều này rất quan trọng trong việc phát triển bền vững.

Chúng ta rất cần những hành động như vậy khi thế giới đang đối mặt với sự gia tăng đáng lo ngại của 3 cuộc khủng hoảng cấp hành tinh: khủng hoảng biến đổi khí hậu, khủng hoảng về thiên nhiên và mất đa dạng sinh học cũng như khủng hoảng ô nhiễm và lãng phí. Cuộc khủng hoảng này đang khiến hệ sinh thái thế giới bị tấn công. Hàng tỷ ha đất bị suy thoái, ảnh hưởng đến gần một nửa dân số thế giới và đe dọa một nửa GDP toàn cầu, trong đó cộng đồng nông thôn, nông dân sản xuất nhỏ và người nghèo bị ảnh hưởng nặng nề nhất.

Phục hồi đất được kỳ vọng có thể đảo ngược tình trạng suy thoái đất, hạn hán và sa mạc hóa. Phục hồi đất làm tăng hấp thụ carbon và làm chậm biến đổi khí hậu. Chỉ với 15% đất đai được khôi phục và ngừng chuyển đổi thêm có thể tránh được tới 60% nguy cơ tuyệt chủng.

Thông điệp dành cho Ngày Môi trường Thế giới 2024: #GenerationRestoration

Đất là sự sống. Đó là mặt đất nơi chúng ta đứng và đất nuôi sống chúng ta. Nhưng đất đai của chúng ta đang xuống cấp do hoạt động tiêu thụ, sản xuất nông nghiệp không bền vững và các vấn đề ô nhiễm. Suy thoái đất ảnh hưởng tiêu cực đến 3,2 tỷ người. Dù vậy, không bao giờ là quá muốn để bắt đầu thay đổi, sửa chữa. Chúng ta có thể khôi phục nó bằng cách trồng cây và trồng đa dạng hơn. Chúng ta có thể tránh sử dụng các chất ô nhiễm và hồi sinh nguồn nước.

Với trọng tâm là khôi phục những vùng đất bị suy thoái, chống sa mạc hóa và tăng khả năng chống chịu hạn hán, các quốc gia trên thế giới đã cùng nhau đánh dấu Ngày Môi trường Thế giới 2024, với khẩu hiệu “Our Land. Our Future. We are #Generation Restoration’.

Đối mặt với hạn hán, bão cát và nhiệt độ môi trường ngày càng tăng cao, nghiêm trọng hơn, ngày Môi trường Thế giới 2024 đã ghi nhận số lượng kỷ lục các sự kiện hưởng ứng – 3657 sự kiện và con số này còn tiếp tục tăng. Các hoạt động trải dài từ các sự kiện cấp cao ở Riyadh, Vương quốc Ả Rập Xê Út đến các lễ hội kéo dài một tuần ở Nam Mỹ, từ lễ kỷ niệm ở vườn thú ở châu Âu và châu Á đến các phòng thí nghiệm phục hồi đất cho trẻ em ở châu Phi, từ các áp phích rải rác trên các con đường trung tâm đến bức tranh tường lớn nhất ở Bắc Mỹ, #WorldEnvironmentDay là xu hướng, khuếch đại cuộc biểu tình toàn cầu nhằm khôi phục vùng đất mà nhân loại và vô số loài khác phụ thuộc vào để sinh tồn.

António Guterres, Tổng thư ký Liên hợp quốc, cho biết trong bài phát biểu đặc biệt về hành động vì khí hậu tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên ở New York: “Ngày nay, chúng ta đang đẩy ranh giới hành tinh đến bờ vực – phá vỡ các kỷ lục nhiệt độ toàn cầu”. “Và như một trò đùa của khí hậu, khi mà những người ít chịu trách nhiệm nhất trong cuộc khủng hoảng này lại bị ảnh hưởng nặng nề nhất: những người nghèo nhất; những quốc gia dễ bị tổn thương nhất; Những người bản xứ; phụ nữ và trẻ em gái.”

Có tới 40% đất đai trên thế giới đã bị suy thoái, ảnh hưởng trực tiếp đến một nửa nhân loại và ước tính khoảng 3,2 tỷ người trên toàn thế giới bị ảnh hưởng tiêu cực bởi sa mạc hóa. Đến năm 2050, hơn 3/4 dân số thế giới dự kiến ​​sẽ bị ảnh hưởng bởi hạn hán.

Ngày Môi trường Thế giới nhằm mục đích hỗ trợ đẩy nhanh tiến độ thực hiện các cam kết toàn cầu, bao gồm bảo vệ 30% đất và biển cho thiên nhiên và khôi phục 30% hệ sinh thái bị suy thoái của hành tinh. Trong khi trước đó các quốc gia đã hứa sẽ khôi phục 1 tỷ ha đất vào năm 2030, thì xu hướng hiện tại cho thấy cần phải khôi phục 1,5 tỷ ha đất để đáp ứng các mục tiêu trung lập về suy thoái đất vào năm 2030 .

Ả Rập Saudi đã công bố các mục tiêu bền vững về môi trường nhằm giúp giải quyết các thách thức về hạn hán, sa mạc hóa và suy thoái đất đai, bao gồm cam kết trồng 50 tỷ cây xanh trên toàn khu vực thông qua Saudi Green Initiative và  Middle East Green Initiative. Vào Ngày Môi trường Thế giới, chính phủ đã tổ chức lễ kỷ niệm những nỗ lực phục hồi đất đai của mình và công bố hỗ trợ và tài trợ nhiều hơn cho các tổ chức tư nhân và từ thiện hoạt động trong lĩnh vực môi trường. Hơn nữa, Ả Rập Saudi xác nhận nước này đang đi đúng hướng để đạt được mục tiêu trung lập về suy thoái đất đai toàn cầu vào năm 2030.

Phát biểu với các quan chức chính phủ và các nhà lãnh đạo ngành tại sự kiện ở Riyadh, Giám đốc điều hành UNEP Inger Andersen nhấn mạnh sự cần thiết phải hành động khẩn cấp để biến các mục tiêu thành hiện thực vào năm 2030 “Hàng tỷ người trên khắp thế giới đang phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực, hạn hán làm tê liệt, sinh kế đang bị đe dọa. Đó là lý do tại sao vào Ngày Môi trường Thế giới, chúng tôi kêu gọi thế giới tham gia phong trào toàn cầu nhằm khôi phục đất đai, tăng cường khả năng phục hồi hạn hán và chống sa mạc hóa”.

Vào Ngày Môi trường Thế giới, sáu thành phố mới trải dài từ Châu Phi đến Châu Mỹ Latinh đã tham gia chương trình Generation Restoration Cities của UNEP  Các khu đô thị này – đại diện cho 45 triệu dân, 2,1 triệu ha đất và 600 km đường thủy – hiện đang tìm cách nhân rộng và nhân rộng các sáng kiến ​​phục hồi hệ sinh thái bằng các giải pháp dựa vào thiên nhiên .

Một số thông báo và cam kết đặt được của Ngày Môi trường Thế giới 2024:

• Tổng thống Maldives, Mohamed Muizzu, đã khởi động Dự án 5 triệu cây xanh.
• Thủ tướng Canada Justin Trudeau tái khẳng định cam kết của chính phủ trong việc bảo tồn 30% đất đai và đại dương vào năm 2030, đồng thời thúc đẩy các ngành công nghiệp năng lượng sạch.
• Tổng thống Brazil Lula da Silva đã tham dự buổi thuyết trình của Bộ trưởng Môi trường Marina Silva, tổng kết các hoạt động của Bộ trong gần một năm rưỡi cầm quyền. Bộ trưởng cũng công bố các biện pháp bảo vệ môi trường mới, trong đó có các nghị định đã được ký kết.
• Oman trồng hơn 16 triệu hạt giống theo sáng kiến ​​trồng 10 triệu cây bản địa
• Bangladesh sẽ mở rộng diện tích cây xanh lên 25% diện tích đất vào năm 2030
• Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson và các bộ trưởng đã công bố ý định của chính phủ cấm đánh bắt bằng lưới kéo đáy trong các khu bảo tồn biển (MPA) và tất cả các vùng lãnh hải của Thụy Điển (tối đa 12 hải lý).
• Bức tranh tường bên ngoài lớn nhất ở Bắc Mỹ được ra mắt nhân dịp kỷ niệm Ngày Môi trường Thế giới.
• Rainforest Trust đã công bố một cột mốc quan trọng—cho đến nay đã có 50 triệu mẫu môi trường sống được bảo vệ, diện tích gấp 40 lần diện tích của Công viên Quốc gia Grand Canyon
• Những chú ngựa của Przewalski đổ bộ vào Kazakhstan đánh dấu một chương mới trong bảo tồn đa dạng sinh học.
• Tổng thống Liberia Joseph Boakai tuyên bố Ngày Môi trường Thế giới sẽ được tổ chức trên toàn quốc như một Ngày lễ của quốc gia và người dân sẽ được nghỉ làm để tham gia các hoạt động hưởng ứng.