Giải đáp 10 câu hỏi hay gặp về hạt vi nhựa

Ngày nay, các thông tin, báo cáo hay nghiên cứu về vi nhựa ngày càng phổ biến. Hạt vi nhựa có kích thước siêu nhỏ nhưng lại gây ra nhiều vấn đề to lớn. Rất nhiều câu hỏi đã được đặt ra: Hạt vi nhựa là gì? Hạt vi nhựa có thực sự có hại hay không? Hãy cùng S4N giải đáp 10 thắc mắc thường gặp về vi nhựa nhé!

Hạt vi nhựa là gì?

Hạt vi nhựa là những hạt nhựa nhỏ hơn 5mm, khó có thể phát hiện bằng mắt thường. Những hạt nhựa này được sản sinh trong quá trình phân hủy của các sản phẩm nhựa như túi nilon, chai nhựa, hộp xốp,… Ngoài ra, hạt vi nhựa còn được sản xuất nhân tạo trong các sản phẩm chăm sóc và làm đẹp da (vi nhựa nguyên sinh). Vi nhựa nguyên sinh có tác dụng làm sạch và làm đẹp. Tuy nhiên, chúng vẫn là chất dẻo khó phân hủy, khiến con người hấp thụ nhựa nhiều hơn và tiềm ẩn những nguy cơ nguy hiểm cho sức khỏe. 

Vi nhựa có ở đâu?

Do hạt vi nhựa có kích thước rất nhỏ, chúng có thể len lỏi vào bất cứ đâu. Trong môi trường tự nhiên, chúng ẩn mình trong đất, đại dương và cả không khí, khiến cho tình trạng ô nhiễm môi trường càng trở nên trầm trọng hơn. Sinh vật cũng chịu những tác động tiêu cực khi phải đối mặt với ô nhiễm vi nhựa. Vi nhựa còn có mặt ở khắp nơi trong môi trường sống của con người. Đặc biệt, các nghiên cứu mới đây đã phát hiện vi nhựa trong não người.

Đâu là nguồn phát thải vi nhựa lớn nhất?

Rác thải nhựa tích tụ là nguồn phát vi nhựa lớn nhất. Thế giới hàng năm thải ra môi trường 300 triệu tấn rác thải nhựa. Riêng ở Việt Nam, trung bình mỗi năm có 1,8 triệu tấn rác thải nhựa. Việc rác thải nhựa không được xử lý sớm và đúng quy định sẽ khiến vi nhựa phát tán ra môi trường ngày càng nhiều. Ngoài ra, có một nguồn phát thải vi nhựa rất lớn trong không khí nhưng ít ai để ý: Lốp xe. Theo tổng hợp từ trang thông tin điện tử Khoa học và Phát triển, lốp xe phát tán 28% tổng số hạt vi nhựa ra đại dương. Việc lốp xe bị bào mòn trên đường sẽ phát tán những hạt vi nhựa li ti, lẫn trong khói bụi không khí, đi vào nguồn nước, trôi ra sông, suối và đại dương.

Vi nhựa có tác hại gì cho môi trường?

Hạt vi nhựa gây nên những hậu quả nhất định đối với hệ sinh thái. Ở đất, vi nhựa có khả năng làm thay đổi cấu trúc đất, nguy cơ gây tác động tiêu cực đến cây trồng. Vi nhựa từ chất thải sinh hoạt ngấm vào nguồn nước, khó xử lý và lọc sạch. Nguồn vi nhựa này có thể thải ra đại dương làm ô nhiễm môi trường biển, gây thương tích cho các động vật dưới nước. 

Vi nhựa giải phóng ở nhiệt độ bao nhiêu?

Nhiệt độ càng cao càng giải phóng nhiều hạt vi nhựa. Theo một nghiên cứu trên trang thông tin khoa học PubMed Central, những loại nhựa dùng 1 lần phổ biến có thể giải phóng vi nhựa ở bất kì nhiệt độ nào. Thu thập các mẫu cốc dùng 1 lần với chất liệu PP, PET, PE và PS và cho ra kết quả:

• 4°C: giải phóng 126 hạt/lít (cốc giấy tráng nhựa PE).
• 50°C: giải phóng 1420 hạt/lít (cốc nhựa PP)
• 60°C: Một số loại vi hạt nhựa bắt đầu tan chảy.
• 80°C: Lượng vi nhựa giải phóng ra cao hơn đáng kể so với 4°C
• Nhựa PS thải ra nhiều vi nhựa hơn các chất liệu khác

Một số hộp đựng có thể giải phóng tới 4,22 triệu hạt vi nhựa và 2,11 tỷ hạt nano nhựa chỉ trong 3 phút đun nóng bằng lò vi sóng.

Mỗi năm con người ăn bao nhiêu vi nhựa?

Theo thống kê của Statista, mỗi năm con người tiêu thụ khoảng từ 78,000 đến 211,000 hạt vi nhựa mỗi năm. Các hạt vi nhựa xâm nhập vào cơ thể thông qua không khí, thậm chí vi nhựa đã có mặt trong cả thức ăn và nước uống.

Hạt vi nhựa gây hại thế nào đến sức khỏe con người?

Hiện nay, chưa có một nghiên cứu nào khẳng định rõ ràng tác hại thực sự của hạt vi nhựa đối với sức khỏe con người. Tuy nhiên, những báo cáo nghiên cứu trước đây đều tìm thấy vi nhựa trong cơ thể người và chúng có mối liên hệ mật thiết với một số loại bệnh như chứng mất trí nhớ. Một số loại vi khuẩn nguy hiểm trú ngụ trên hạt vi nhựa có thể xâm nhập cơ thể, gây ra các bệnh nghiêm trọng cho con người.

Hạt vi nhựa có tiêu hủy được không?

Bản chất hạt vi nhựa được hình thành do phân tách từ những đồ dùng nhựa, do đó, chúng sẽ có tính chất khó phân hủy như nhựa bình thường. Trung bình, nhựa mất khoảng từ 100 đến 500 để phân hủy hoàn toàn. Một số loại nhựa có thể mất thời gian phân hủy lên đến 1000 năm.

Sản phẩm	Thời gian phân hủy
Túi nilon và bao nhựa mỏng	Từ 10 – 100 năm
Túi nhựa dày, dai	Từ 500 – 1000 năm
Chai nhựa	Từ 450 – 1000 năm
Chai chất tẩy rửa	Từ 500 – 1000 năm
Ống hút nhựa	Từ 100 – 500 năm
Thìa, nĩa nhựa	Từ 100 – 500 năm
Bàn chải đánh răng	Trên 500 năm
Cốc sữa chua	Từ 100 – 500 năm
Ly xốp	Từ 50 – 500 năm
Nắp chai	Từ 100 – 500 năm
Tã lót và băng vệ sinh	Từ 250 – 500 năm

Một số sản phẩm nhựa và thời gian phân hủy của chúng. Nguồn: newstarpaper.vn

Làm thế nào để loại bỏ vi nhựa trong nước?

Một số nghiên cứu cho thấy, vi nhựa hoàn toàn có thể bị loại bỏ khỏi nước. Nhóm nghiên cứu của tạp chí khoa học Kemira đã tìm ra một chất hóa học đặc biệt, có thể giúp loại bỏ đến 99.4% vi nhựa khỏi nước. Một số nghiên cứu khác đưa ra các phương pháp loại bỏ vi nhựa bao gồm: sử dụng màng siêu lọc, các phương pháp hóa học để thu thập, loại bỏ, hấp thụ vi nhựa. Tuy nhiên, một báo cáo mới đây trên trang Environmental Science & Technology Letter đã cho thấy một cách rất đơn giản để loại bỏ đáng kể hạt vi nhựa trong nước: đun sôi. Đun sôi nước có thể khử đến 80% lượng hạt vi nhựa trong nước.

Phương pháp nào có thể loại bỏ và phòng chống vi nhựa hoàn toàn?

Không có cách nào giúp chúng ta hoàn toàn tránh khỏi vi nhựa. Tuy nhiên, chúng ta có thể chủ động giảm thiểu sự phát tán của vi nhựa trong môi trường và hạn chế hấp thụ chúng vào cơ thể.

Một số biện pháp đơn giản có thể áp dụng ngay bao gồm: đun sôi nước trước khi sử dụng, lắp đặt màng lọc nước, và hạn chế sử dụng các sản phẩm nhựa có nguy cơ phát tán vi nhựa.

Về lâu dài, thay đổi thói quen tiêu dùng và lựa chọn các sản phẩm thân thiện với môi trường là giải pháp bền vững. Việc hạn chế nhựa dùng một lần, ưu tiên các vật liệu tái sử dụng hay các sản phẩm phân hủy sinh học, có nguồn gốc tự nhiên sẽ giúp giảm thiểu vi nhựa phát tán và lưu trữ trong môi trường.

Hạt vi nhựa đang trở thành mối quan tâm lớn đối với môi trường và cả sức khỏe con người hiện nay. Vi nhựa tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại chi hệ sinh thái và sức khỏe nhân loại. Việc loại bỏ hoàn toàn vi nhựa là điều không thể, tuy nhiên, lựa chọn các cách sống xanh bền vững sẽ là giải pháp lâu dài, giúp giảm thiểu vi nhựa trong tương lai.